Palmolie groeit aan populariteit in de tanks van Europese voertuigen. Dat tonen de vandaag gepubliceerde cijfers van onderzoekorganisatie Transport & Environment, die zich baseerde op data van Oilworld: 51 procent van alle palmolie in Europa gaat naar biobrandstof. Dat is een toename van ruim 13 procent ten opzichte van vorig jaar. Het overtreft het gebruik van palmolie voor koekjes, hazelnootpasta, sauzen en andere levensmiddelen, dat nu 39 procent voor zijn rekening neemt in de Europese Unie.
Biobrandstof uit palmolie is omstreden als groene energiebron. Er vindt veel ontbossing plaats voor de palmolieplantages, terwijl bomen juist CO2 uit de lucht halen. Uit eerder onderzoek dat de Europese Commissie liet uitvoeren, bleek dat biodiesel twee tot drie keer zo vervuilend is als gewone diesel. Dat heeft te maken met het landgebruik: palmolie wordt vaak geteeld op koolstofrijke veengronden, waar bij de ontginning veel broeikasgassen vrijkomen.
“We willen geen uitbreiding meer van palmolieplantages en een einde aan landroof, mensenrechtenschendingen, ontbossing, uitbuiting en slavernijtoestanden”, schrijft directeur Franky Samperante van de organisatie Pusaka in een WhatsApp-bericht vanuit Indonesië. Als belangenbehartiger van de bewoners in Papua stuurde hij met 235 Indonesische gemeenschapsleiders, boeren, vakbonden, maatschappelijke organisaties, mensenrechten- en milieuactivisten een brandbrief aan de leiders van de Europese Commissie en EU-lidstaten om te pleiten voor een einde aan het gebruik van palmolie als biobrandstof.
Europees parlement wil geen palmolie meer in de tank...
Het idee om geen palmolie meer als biobrandstof te gebruiken, komt niet zomaar uit de lucht vallen. In januari dit jaar nam het Europarlement een resolutie aan om palmolie in biobrandstof uit te faseren, zodat er na 2021 geen druppel meer te vinden zal zijn in de tanks van Europese auto’s. Maar de Europese Commissie en Raad hebben een ander standpunt; ze pleiten voor een grens van 7 procent voedselgewassen in de tank, met een geleidelijke reductie tot 3,8 procent in 2031. Momenteel beraden de drie partijen zich over de herziene Richtlijnen Hernieuwbare Energie en over hoeveel biobrandstof op basis van voedselgewassen bijgemengd mag worden bij gewone benzine en diesel.
...Maar niet iedereen is het daarmee eens
Met palmolie zijn veel handelsbelangen gemoeid; de discussie over het plantaardige vet in biodiesel raakt een gevoelige snaar. Ministers uit Indonesië en Maleisië, de landen die de meeste palmolie produceren, reageerden woedend op het voorstel van het Europees Parlement om palmolie in biobrandstof in de ban te doen. Zo zou er sprake zijn van‘gewas-discriminatie’, en een Maleisische minister dreigde met een boycot: “Verwacht niet dat we Europese producten blijven kopen.” Media spraken van een dreigende handelsoorlog en een Indonesische minister benadrukte dat de inkomens van miljoenen mensen afhankelijk zijn van de palmolie-industrie.
'Een handjevol profiteert'
Opvallend is nu dat de Indonesische briefondertekenaars schrijven dat ondanks de exportopbrengsten hun leven er niet beter van wordt. Volgens hen hebben kleine palmolieboeren een zeer marginale positie ten opzichte van de grote jongens in de palmolie-industrie. “De productieketen is in handen van een handjevol kapitaalkrachtigen, waarvan sommigen tot de rijksten behoren in Indonesië”, is te lezen in de brief. De Europese Commissie, aan wie de brief mede gericht was, heeft hem ontvangen maar laat in een schriftelijke reactie weten geen commentaar te hebben op de brief.
Komt nederland zijn afspraken na?
Volgende week is het D-day in Brussel; dan valt er waarschijnlijk een definitief besluit over hoeveel palmolie en andere voedselgewassen tot 2030 bijgemengd mogen worden. Staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Milieu liet afgelopen december weten het standpunt van het Europees Parlement om na 2021 geen palmolie en soja meer in de tank te gebruiken, “van harte te steunen” en zich daarvoor in te zetten. Maar wat is daarvan terechtgekomen? Na meer dan twee werkdagen aandringen kon de woordvoerder van de staatssecretaris nog steeds geen verklarende reactie op deze vraag geven. “Het is lastig te zeggen, want de onderhandelingen zijn nog in volle gang”, benadrukt Kamerlid Suzanne Kröger van GroenLinks. “Ik verwacht van de Nederlandse regering dat ze actief onderhandelt en een duidelijk positie inneemt in Europa om ervoor te zorgen dat deze biobrandstoffen niet langer gelabeld worden als duurzame energie.” Wel was het even schrikken toen een Maleisische krant in februari berichtte dat minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking tijdens een werkbezoek aan Maleisië meldde de oproep van het Europarlement om geen palmolie meer als biodiesel te gebruiken verwierp omdat het discriminerend zou zijn. Toch heeft Kröger er vertrouwen in dat Nederland zich hard maakt voor de zaak. Volgens Kröger draagt Nederland een grote verantwoordelijkheid. Want hoewel er in Nederland niet tot nauwelijks palmolie wordt bijgemengd, komen er grote hoeveelheden palmolie die bestemd zijn voor biobrandstof, via Rotterdam binnen. Ook zit Nederland in de Europese top drie van grootste palmoliebiobrandstofproducenten. “Het is heel zorgelijk om te zien dat de import van palmolie toeneemt in Europa”, vindt Kröger. “Dat gaat de verkeerde kant op. Palmolie en soja zijn niet de juiste brandstoffen. Daarom is belangrijk dat er strenge regels komen.”
foto: Kemal Jufri
bron: https://www.oneworld.nl/lezen/schone-energie/steeds-meer-palmolie-naar-europese-biodiesel/